Bakkelsisbjór/salgætisbjór, hvað er í boði um þessar mundir?

Ég hef áður skrifað hér um bakkelsisbjór eða það sem kallast pastry beer á erlendri tungu. Oftast heyrir maður þetta í tengslum við stout sem sé, pastry stout, en nú orðið eru menn farnir að leika sér með fleiri stíla þannig að pastry beer eða bakkelsisbjór gengur bara vel sem orð yfir þetta. Salgætisbjór gæti líka gengið eða hvað? Þegar ég fjallaði um þetta fyrirbæri fyrir ári síðan voru menn að byrja að leika sér með þetta hér heima. Nú eru menn komnir meira á flug og ég fagna því sérstaklega því ég er ofsalega hrifinn af þessum stíl ef stíl má kalla.

Sumir nota þetta orð yfir bjór sem bruggaður er með einhverju sætabrauði ss snúðum, kleinuhringjum, vínarbrauði eða álíka sem þá er sett í annað hvort í meskingu eða eftir gerjun, já eða jafnvel í suðuna sjálfa.  Aðrir tala um bakkelsisbjór ef bjórinn líkist bakkelsi eða sætum eftirréttum og er hann þá bragðbættur með einhverju ss súkkulaði, hnetusmjöri, vanillu, sykurpúðum eða hvað það kann að vera.  Svo eru sumir sem bara þola ekki þetta hugtak en það sem fer fyrir brjóstið á þeim eru allar þessar viðbætur (adjuncts) og þeir vilja meina að svona drykki sé ekki hægt að flokka sem bjór.  Hvenær hættir bjór þá að vera bjór annars?  Ef hann er gerður úr vatni, byggi, humlum og geri þá er það bjór, sama hvað menn reyna að segja, punktur.  Það má til gamans benda á að hér áður var ekki notast við humla í bjórgerð, humlar í bjór er tiltölulega nýtt fyrirbæri, eða þannig en tilkoma humlanna hefur umbylt bjórnum og gert hann mun meira aðlaðandi og drekkanlegri.

Ef maður vill vera að flækja þetta er spurning hvar maður setur mörkin, við getum þá kannski talað um alvröu bakkelsisbjór og svo bragðbættann bjór eða adjunct beer? Þá er ég að meina að bragðbættur bjór er bjór sem er bragðbættur þ.e.a.s. allt sem er bætt í bjór annað en ger, vatn, humlar,korn og gerjanleg sterkja, en það er komin dálítið löng hefð fyrir að nota í bjór t.d. kaffibaunir, súkkulaði, appelsínubörk, kóríander og viðlíka. Ég nefni sem dæmi Hoegaarden hveitibjórinn sem er svo sannarlega ekki nýr af nálinni og inniheldur kóríander og appelsínubörk. Alvöru bakkelsisbjór væri þá bjór þar sem menn nota t.d. snúða, vínarbrauð kókosbollur, kleinuhringi, vanillustangir, konfektmola eða hin ýmsu síróp til að kalla fram bragð eins og hnetusmjör,kókos og annað gúmmilaði. ‘

En þetta er kannski óþarfa flækjustig, stíllinn er svo sem ekki skilgreindur að mínu viti og því er kannski bakkelsisbjór fyrir mér eitthvað annað en fyrir þér. Þegar ég tala um bakkelsisbjór þá er það bjór sem bæði minnir mig á eitthvað sætabrauð eða bakkelsi og er bragðbættur með einhverju sem ekki er gerjanlegt.

En tökum stöðuna hér heima í dag þegar aðeins nokkrir dagar eru til jóla það er nefnilega dálítið gaman í kringum jólin en það er svo sannarlega tími bakkelsisbjóra því menn setja alls konar krydd og krásir í bjórinn til að jóla bjórinn sinn upp.

Þegar þetta er ritað þá sit ég með minn uppáhalds bakkelsisbjór um þessar myndir, sá heitir Doppa og er imperial stout (10.5%) með hnetusmjöri og er frá Malbygg. Malbygg er eitt af mínum uppáhalds íslensku brugghúsum en þeir virðast bara gera góðan bjór. Þessi bjór er alveg magnaður og fyrir mína parta er hann fyllilega gjaldgengur sem jólabjór, hnetukeimurinn er alls ráðandi ofan á sætan undirtón og rist. Hér er maður kominn dálítið í hunangsristaðar möndlur fílinginn svei mér þá. Malbygg gerir reyndar jóla bakkelsisbjór fyrir þessi jól sem heitir hnetubrjótur og er mildur herslihnetu mjólkur stout og er afar vel lukkaður sem slíkur. Aftur þarna þessi hnetu jólakeimur. En fyrst við erum komin í jólin, þá eru nokkrir jólabjórar sem tilheyra flokki bakkelsisbjóra að mínu mati.

  • Gluggagægir (9%) frá Borg er nýjasti jólbabjórinn þeirra í ár og er alveg frábær ef maður er fyrir svona gúmmilaði bjór. Við erum að tala hér um Lemon Cake DIPA, sem sagt bjór sem er ofsalega ferskur og svalandi og með áberandi sítrónu og vanillukeim. Eins og sítrónu ostakaka. Magnað.
  • Jóla Jóra (9.2%) frá Ölvisholti er svakalegur. Við erum að tala um gömlu góðu lagkökuna hennar ömmu í flösku. Hér erum við með imperial stout kryddaður með vanillu, negul, kanil og allra handa. Svo sem ekki óalgegn krydd í jólabjór en það er hér bragðið sem minnir svakalega á lagkökuna sem gerir þennan bjór að bakkelsisbjór fyrir mér.
  • Choc Ho Ho 2020 (4.7%) frá Smiðjunni í Vík. Choc Ho Ho er léttur mjólkur stout með hnetusmjöri. Hann er furðulega þéttur og flottur mv styrk og hnetusmjörið er mjög áberandi. Virkilega þægilegur jólabjór.
  • Eitthvað fallegt (5%) frá RVK Brewing company. Þessi var í miklu uppáhaldi hjá mér í fyrra, við erum að tala um eins mikinn bakkelsisbjór og þeir gerast þarna úti. Í grunninn sennilega IPA eða Pale Ale en svo sjóða menn heilt jólatré í þennan bjór. Að auki er bætt í Machintosh molum, mandarínum og smákökum. Mjög jólalegur bjór svo ekki sé meira sagt.
  • Ris A La Sour Gose (5) er látlaus súrbjór eða gose frá Smiðjunni. Hugmyndin er bjór sem minnir á eftirréttinn Ris a La Mande. Bjórinn er ofsalega fínn og minnir mikið á réttinn. Þessi verður flottur sem dressing á grautinn á aðfangadag.

Það eru eflaust fleiri jólabjórar sem flokka má sem bakkelsisbjór en ég hef ekki smakkað þá alla svo sem. Svo er ég ekki að taka hér með bjór sem er bara bragðbættur með negul, kanill eða álíka jólakryddum, svoleiðis bjór flokka ég einfaldlega sem jólabjór!

En það eru sannarlega fleiri íslenskir bakkelsisbjórar á markaðinum. Hér læt ég þá flakka ekki í nenni sérstakri röð. Ath þetta er alls ekki tæmandi list. Ég er líklega að gleyma einhverjum….það er þá spurning hvað það segir um þá bjóra?

  • Bjössi Bolla (11%) frá Malbygg er frábær fyrir sælkera. Hér erum við með rosalegan imperial stout sem bruggaður er með kókosbollum. Þróttmikill en svakalega sætur á tungu. Alls ekki fyrir alla en sannarlega fyrir mig. Maður drekkur einn svona í mesta lagi á kvöldi. Hálfur er reyndar passlegt. Svo er reyndar til spariútgáfa af þessum líka, sem er látinn þroskast á kókos/romm tunnum, hann er svakalegur.
  • Kaffibolla (11%) er svo mögnuð útgáfa af Bjössa Bollu en hann er bruggaður með súkkulaði, kaffi og kókosbollu. Þessi er svakalega ljúfur, sætur með beisku kaffi í bland. Fæst eins og staðan er í svakalega litlu magni í Vínbúðinni.
  • Co & Co (10.1%) er með þeim fyrstu hér á landi í flokki bakkelsisbjóra og er frá RVK Brewing company. Ég er ekki að segja sá fyrsti en með þeim fyrstu. Þessi er russian imperial stout bruggaður með snúðum frá Brauð & Co. Svo hefur hann komið í lúxus útgáfu þar sem hann fær að liggja á bourbon tunnu. Vonandi kemur það gotterí aftur. Magnaður bjór. Já og ef þið komist í að prófa hann á nitrokrana í bruggstofunni hjá RVK brewing þá er það mögnuð upplifun.
  • Morning Glory (7%) er svo annar skemmtilegur. Þetta er nettur imperial milk stout frá RVK Brewing. Þetta er sannkallaður bakkelsisbjór sem sameinar allt það besta í morgunmat, Cocoa Puffs, nýmalað kaffi, pönnukökur og hlynsíróp og svo meira að segja smá bacon líka. Allt er þetta notað í bjórinn. Fullkominn morgunmatur á laugardagsmorgni, ef maður er ekki á leið í vinnu.
  • Embla (9.2%) er nýjasti bakkelsisbjórinn og er vetrarbjór sem kemur frá Borg. Þetta er magnaður bjór og er þegar kominn í topp 3 yfir bestu bakkelsisbjóra Íslands hjá mér. Frábær imperial porter með sykurpúðum, hlynsírópi og appelsínum. Bjórinn er í senn mildur og léttur en mjög mikill og djúsí.
  • Askur (11.6%) kom á sama tíma og Embla, þessi er nokkuð þróttmeiri en Embla enda 11% imperial stout. Hér erum við enn með sykurpúða og hlynsíróp en engar appelsínur. Flottur bjór en mér finnst appelísnan koma svo svakalega vel í gegn í Emblu.
  • Surtur (x%) ég get í raun ekki klárað þessa yfirferð nema nefna Surt bjórana frá Borg á nafn. Þeir eru alls ekki allir bakkelsisbjór en oft er inn á milli að finna bjór með einhverju gúmmilaði. Surtur 61 í fyrra var t.d. með  Gunnars kleinuhringjum og hlynsýrópi  í ríkulegu magni og svo látinn eldast á bourbon tunnum og rúg whiskey tunnum  í einhverja mánuði.

En já, látum staðar numið hér, endilega sendið á mig ábendingu ef ég er að gleyma uppáhalds bakkelsisbjórnum ykkar hér og ég get þá bara bætt þeim við!

Þorrabjórinn 2019, Surtur 61 með súkkulaði-blóðmör!

Þorrinn 2019 er hinumegin við hornið með öllum þeim óbjóði sem honum fylgir, hins vegar er líka margt gott við Þorrann, við bóndarnir fáum blóm sumir hverjir og Surtsdagar ganga í garð en það er þá sem Surtinum frá Borg er sleppt lausum.  Ár hvert koma nokkrir nýjir Surtar frá  þeim, hver með sínu sniði en allir eru þeir af gerðinni imperial stout.  Einn ef þeim þetta árið er Surtur 61 sem er dálítið öðruvísi en flestir Surtarnir til þessa.  Hér erum við að tala um imperial stout,  sem einfaldlega er stout sem er nokkuð hár í áfengi, jafnan vel yfir 8%, getur farið upp í 15% eða hærra. Surtur 61 er 12.1%, já ekki gera lítið úr þessu 0,1% það telur.  Bjórstíll þessi einkennist af þrótt og þéttleika með keim af  dökku súkkulaði og ristuðu kaffi og getur verið ýmist nokkuð beiskur eins og hin ameríska túlkun en jafnan er hann nokkuð sætur á tungu og jafnast þetta þannig ágætlega út.

Surtur 61 er ekki bara imperial stout því hann er  bruggaður með Gunnars kleinuhringjum og hlynsýrópi  í ríkulegu magni og svo látinn eldast á bourbon tunnum og rúg whiskey tunnum  í einhverja mánuði en svona bjór getum við kallað „pastry stout“ eða einfaldlega bakkelsis bjór.  Oftast er um að ræða stout eða imperial stout eins og hér þó svo að aðrir grunnstílar komi vel til greina. Bakkelsis bjór er svo sem ekki til sem viðurkenndur stíll og ekki er til nein ein rétt túlkun á hvað flokkast sem bakkelsis bjór.  Sumir nota þetta orð yfir bjór sem bruggaður er með einhverju sætabrauði ss snúðum, kleinuhringjum, vínarbrauði eða álíka sem þá er sett í annað hvort við meskingu eða eftir gerjun, já eða jafnvel í suðuna sjálfa, reynið svo að fá uppúr Valla og Snorra (RVK Brewing) hvar í ferlinu þeir settu snúðana frá Brauð og co í Co & Co bjórinn sinn, lokuð bók en reyndar önnur saga!  Aðrir tala um bakkelsis bjór ef bjórinn líkist bakkelsi eða sætum eftirréttum og er hann þá bragðbættur með einhverju ss súkkulaði, hnetusmjöri, vanillu, sykurpúðum eða hvað það kann að vera.

„Bjórstíll“ þessi er orðinn dálítið áberandi erlendis en menn eru aðeins farnir að leika sér hér heima með þetta sem er mikið fagnaðarerendi (sjá nánar hér).  Bakkelsis bjór fellur hins vegar misvel í kramið hjá fólki, sumir einfaldlega hata þetta á meðan aðrir elska hann.  Svo allt þar á milli.  Sumir vilja meina að ekki sé um bjór að ræða sem að mínu mati er bara bull. Það sem fer fyrir brjóstið á mönnum eru allar þessar viðbætur (adjuncts) og þeir vilja meina að svona drykkir sé ekki hægt að flokka sem bjór en hvenær hættir bjór að vera bjór annars?  Ef hann er gerður úr vatni, byggi, humlum og geri þá er það bjór, sama hvað menn reyna að segja, punktur.  Það má til gamans benda á að hér áður var ekki notast við humla í bjórgerð, humlar í bjór er tiltölulega nýtt fyrirbæri, eða þannig en tilkoma humlanna hefur umbylt bjórnum og gert hann mun meira aðlaðandi og drekkanlegri.

En þetta er bara skemmtilegt, pastry bjór er amk valmöguleiki fyrir fólk sem vill salgæti á fljótandi formi og er ekki fast í fortíðinni.  Surtur 61 er skínandi dæmi um bakkelsis bjór en hann er þéttur og mikil og með mikla sætu.  Hér fer lítið fyrir ristuðu kaffi eða beiskju sem er í góðu lagi þegar maður veit út í hvað maður er að fara.  Konan mín elskar þennan bjór t.d.

Súkkulaði Blóðmör á Þorranum

En ok, BLÓÐMÖRIN!  Það er Þorri og þá borða menn vont, ég hata Þorramat, eitt af þessu vonda er slátur ekki satt?  Við ákváðum að reyna að bæta úr matarvenjum okkar á Þorranum og reiða fram súkkulaði „Þorra“ blóðmör af bestu sort og prófa að para við Surt 61.  Þetta kemur afskaplega vel út og gæti jafnvel orðið uppáhalds Þorramatur sumra með tímanum.   Mögulega er hér á ferð fyrsta  og eina súkkulaði blóðmör veraldar? Ég verð að viðurkenna það að í grunninn er þetta uppskrift frá Nigella Lawson, chocolate salami.  Ég gerði þetta fyrir jólin og gestir mínir töluðu allir um að þetta væri eins og slátur.  Ég ákvað því að endurgera þetta fyrir Þorrann og móta á annan hátt þannig að útkoman er blóðmör úr súkkulaði.  Mér finnst þetta koma vel út, ekkert voðalega lystugt að sjá en samt, hvað er lystugt á Þorra?

IMG_20190101_170727_584.jpg

Það sem þarf í þetta er:

  • 250 g gott súkkulaði, helst 70%, má vera suðusúkkulaði að hluta til.
  • 250 g  Bastogne Duo kex frá Lu
  • 100 g mjúkt ósaltað smjör
  • 150 g sykur (meðhöndlaður sjá að neðan)
  • 3 egg
  • 2 mtsk amaretto
  • 2 mtsk ósætt bökunar kakó
  • 75 g hýðislausar möndlur, gróft skornar
  • 75 g herslihnetur, gróft skornar
  • 50 g pistas hnetur gróft skornar

Aðferð:

Setjið vatn í pott, leggið hitaþolna skál yfir, ekki láta vatnið snerta skálina.  Komið upp suðu en alls ekki bullsjóða.  Bræðið svo súkkulaðið í skálinni.  Á meðan súkkulaðið bráðnar er fínt að gróf saxa allar hneturnar og mylja Bastogne kexið niður, ekki þannig að það verði að dufti samt.

Þegar súkkulaðið er bráðnað er skálin sett á kaldan stað, ekki þó í ískáp.  Því næst þurfum við að breyta strásykri í aðeins fíngerðari sykur.  Setjið sykurinn í matvinnsluvél og „malið“ sykurinn dálítið.  Hann verður fíngerðari og meira eins og „caster sugar“.

Setjið svo smjörið út í matvinnsluvélina, það þarf að vera dálítið mjúkt.  Maukið vel og færið yfir í hrærivél.  Setjið svo þeytara haus á vélina og þeytið létt, bætið eggjunum einu í einu saman við.  Svo bætið þið við Amaretto og blandið áfram.  Næst sigtið þið bökunarkakó saman við kælda súkkulaðið og blandið vel saman.  Þegar þetta er orðið falleg blanda þá hrærið þið þessu saman við eggjablönduna í hrærivélinni.

Þegar þið eruð komin með flotta mjúka blöndu þá  bætið þið hnetunum saman við og kexinu.  Hrærið vel saman þannig að allt sé þakið súkkulaði.  Hendið svo skálinni í ískáp í 30 mín.  Ekki lengur.  Setjið svo blönduna á matarfilmu og rúllið og mótið að vild.  Ef þið viljið fá þetta eins og blóðmör þá gerið þið nánast eins og kúlu, pakkið inn í plastfilmu og setjið í frysti.   Til að fá þetta blóðmörsútlið þá keypti ég blóðmör og klippti sauminn af og klessti á súkkulaði blóðmörina.  Passa bara að borða þetta ekki, þetta er bara fyrir myndina!  Geymið í frysti og takið út rétt áður en þetta er borið fram.  Njótið.!